[nextpage title=”Wprowadzenie”]
Model góry lodowej, diagram cebuli i wymiary kulturowe są niezbędnym elementem w każdym kursie międzykulturowym. Poprzez porównywanie różnych kultur, modele te próbują wyjaśnić ich różnice i podobieństwa. Różnorodność kultury można łatwo wytłumaczyć faktem, że wszyscy mamy do czynienia z tymi samymi wyzwaniami, takimi jak: znaleźć żywność i schronienie, przystosować się do społeczeństwa itp. Rozwiązania, które może zastosować konkretna grupa ludzi, różnią się w zależności od grupy.
Modele te zwiększają również naszą wrażliwość na wartości kulturowe i pokazują, że nie każdy ma takie same wartości.
Pod koniec tego modułu, będziesz wiedział jak:
- Docenić różnorodność kulturową,
- Porównywać i kontrastować różne kultury,
- Zrozumieć swoje własne pochodzenie kulturowe,
- Ocenić, na ile przydatne jest zastosowanie „wymiaru kulturowego” w twoich relacjach z innymi ludźmi.
[nextpage title=”Model góry lodowej”]
Projekt Vocal-Medical: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5. Podsumowanie modelu góry lodowej w kulturze: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5#iceberg_model_ie.
Kultura jest często porównywana do góry lodowej. Góra lodowa ma widoczny (aspekty kulturowe, których jesteśmy świadomi) odcinek powyżej linii wody i większy, niewidoczny (aspekty kulturowe, których jesteśmy nieświadomi) odcinek poniżej linii wody. Kultura również posiada pewne aspekty, które są świadome (elementy kultury, których jesteśmy świadomi) i inne, które tylko sobie wyobrażamy lub są intuicyjne (elementy kultury, których jesteśmy mniej świadomi). Elementy świadome reprezentują tylko niewielką część kultury i tylko dzięki zagłębianiu się i rozumieniu elementów znajdujących się pod powierzchnią można zrozumieć kulturę. Omawiając zachowania, przekonania, wartości i normy oraz wzorce myślowe, należy wziąć pod uwagę model góry lodowej.
Uwaga: „model góry lodowej” nie jest idealny; niektóre elementy kulturowe mogą być widoczne zarówno powyżej jak i poniżej linii wodnej. Na przykład, w przypadku religii, rytuały i symbole mogą być świadome, podczas gdy przekonania mogą być nieświadome. Ktoś może mieć na sobie symbol religijny, który jest obserwowalny, jeśli jesteśmy zaznajomieni z tym świadomym symbolem religijnym. Niektóre przekonania religijne, na przykład, że niektóre zwierzęta są nieczyste (poniżej linii wodnej) prowadzą do obserwowalnych zachowań, takich jak unikanie niektórych pokarmów; możemy obserwować takie zachowanie, ale bez innych wskazówek kulturowych możemy nie być świadomi, że jest to związane z przekonaniami danej osoby. Możliwe są też inne wyjaśnienia tego zachowania; na przykład, dana osoba może nie jeść mięsa, ponieważ jest wegetarianinem.
Model góry lodowej pokazuje również „ukrytą naturę” naszych wartości. Najważniejsza część kultury jest wewnętrzna i ukryta (Sala, 1976). Przykład: Rodzice dają swoim dzieciom kieszonkowe; W modelu góry lodowej, czynność ta znajdowałaby się powyżej linii wody. Takie zachowanie może być związane z wartością kulturową „niezależności” w wychowaniu dzieci. W kontekście kulturowym, rodzice, którzy dają kieszonkowe swoim dzieciom, najprawdopodobniej nie będą musieli w przyszłości doradzać im w różnych ważniejszych kwestiach życiowych. Można też przypuszczać, że struktura tego społeczeństwa skupia się bardziej na indywidualizmie niż na kolektywizmie (więcej szczegółów na temat tych terminów znajduje się w rozdziale „wymiary kulturowe”).
Obejrzyj wideo, aby zdobyć więcej informacji na temat „modelu góry lodowej” w kulturze (Edward T. Hall) : https://www.youtube.com/watch?v=woP0v-2nJCU.
Przykłady świadomych i nieświadomych elementów kultury: http://opengecko.com/interculturalism/visualising-the-iceberg-model-of-culture/.
Inne projekty finansowane przez Komisję Europejską:
- Projekt Vocal-Medical: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5. Podsumowanie modelu góry lodowej w kulturze: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5#iceberg_model_ie.
- Warsztaty w ramach projektu CES&L EU oraz podsumowanie modelu góry lodowej: https://languages4work.eu/
Źródło: pixabay.com
[nextpage title=”Diagram cebuli”]
Diagram cebuli można porównać z modelem góry lodowej: część znajdująca się pod linią wody jest reprezentowana przez wewnętrzną warstwę cebuli. Jest to kolejny model, przekazujący informacje, że wartości nie są oczywiste i wymagają głębszego zrozumienia specyficznej kultury.
„Kultura posiada warstwy, tak samo jak cebula. Zwracamy uwagę na konkretne sprawy – język, jedzenie i ubiór są jednymi z najważniejszych. Żeby kultura była zrozumiana, musi być „obrana” warstwa po warstwie. Warstwa zewnętrzna składa się z bardziej oczywistych cech, warstwa środkowa zawiera normy i wartości, a rdzeń zawiera założenia o istnieniu”. (Trompenaars & Hampden-Turner, 1997)
Warstwy w diagramie cebuli są zbudowane w następujący sposób:
Warstwa zewnętrzna
- Wyraźne produkty
- Język, jedzenie, budynki, ubrania, sztuka itp.
- Symbolizuje głębszą warstwę kultury
- Uprzedzenia często zaczynają się na tym poziomie
Warstwa środkowa
- Normy i wartości
- Jakie normy są „dobre” a jakie „złe”
- Prawo pisane lub kontrola społeczna
- Jakie wartości są „dobre” a jakie „złe”
- Jak powinienem postępować (normy) vs. Jak aspiruję do zachowania (wartości)
Rdzeń
- Założenia dotyczące istnienia
- Najbardziej podstawowe wartości, którymi żyje społeczeństwo
- Nieświadomy i oczywisty
- Dotyka sedna naszej egzystencji, czyli przetrwania
- Zmiany w kulturze będą miały miejsce, kiedy w grę będzie wchodzić przetrwanie społeczności
Uwaga: Aby sprawdzić czy coś jest podstawowym założeniem, należy o to zapytać. Pytanie często wywołuje zamieszanie lub irytację, ponieważ nie jesteśmy świadomi naszych podstawowych założeń i możemy być wrażliwi na własne kulturowe pochodzenie podczas dialogu z innymi. Na przykład, gdy proszeni jesteśmy o wyjaśnienie innym naszego kulturowego pochodzenia, czujemy się „inni”.
Source: pixabay.com
Strony/publikacje, które mogą Cię zainteresować:
https://www.researchgate.net/figure/Onion-Model-of-Culture-by-Hofstede-Hofstede-1990_fig1_324217826
www.open.edu/openlearn/ocw/mod/resource/view.php?id=17691
[nextpage title=”Wymiary kulturowe”]
Wymiary kulturowe lub wymiary wartości kulturowych mogą być wykorzystywane do porównywania i kontrastowania różnych kultur. Wymiary kulturowe ilustrują preferencje kulturowe lub dominujące tendencje w określonej grupie ludzi. Powinny być one postrzegane, jako narzędzia służące lepszym umiejętnościom komunikacyjnym w różnych kulturach i odpowiednim zachowaniom w kontaktach międzykulturowych. Wymiar wartości kulturowej jest specyficznym środkiem, za pomocą którego społeczeństwa rozwiązują uniwersalne problemy, takie jak zapewnienie pożywienia czy znalezienie schronienia. Wszyscy stoimy przed podobnymi wyzwaniami, ale rozwiązania mogą być różne. Hofstede (1980) jest holenderskim antropologiem i był jednym z pierwszych badaczy, którzy przeprowadzili badania nad wymiarami kulturowymi.
Uwaga: Musimy podkreślić, że wymiary wartości kulturowej są tylko narzędziem; umieszczenie innych ludzi w ścisłych kategoriach minęłoby się z celem ćwiczeń. Musimy pamiętać, aby wziąć pod uwagę dominujące tendencje w zachowaniu ludzi; ich preferencje nie są kwestią czerni i bieli, ale mogą być również w wielu odcieniach szarości. Ważne jest również, aby zauważyć, że nie ma dobra ani zła w ocenie kulturowego zachowania ludzi. Ważniejsze jest, aby zrozumieć, że zachowania i wartości/wiary mogą się różnić i zrozumieć głębsze znaczenie, powód, dla którego niektórzy ludzie zachowują się w określony sposób lub dlaczego mają określone przekonania lub wartości. Wymiary wartości kulturowych podniosą świadomość, że istnieje możliwość zróżnicowania zachowań/wierzeń/wartości. Istnieją podobieństwa i różnice, podczas porównywania ludzi o różnym pochodzeniu kulturowym.
Wyjaśniając pojęcie preferencji w odniesieniu do dominującego profilu społeczeństwa, weźmy przykład „chorób” w ramach dziedziny medycyny/ pielęgniarstwa. W jaki sposób konkretne społeczeństwo radzi sobie z wyzwaniem, jakim jest choroba, oraz z poprawą zdrowia ludzi? Akupunktura, akupresura, modlitwa, medycyna, chirurgia, odżywianie itp. mogą być sklasyfikowane jako ważne opcje. Gdyby jednak przeprowadzono ankietę, większość Europejczyków najprawdopodobniej wybrałaby medycynę i chirurgię. Nie oznacza to jednak, że niektórzy Europejczycy nie wybraliby również modlitwy czy akupunktury. Preferowanymi rozwiązaniami alternatywnymi są normy kulturowe danej kultury. Ankieta ta mogłaby być również przeprowadzona przez trenerów kształcenia i szkolenia zawodowego (VET), w klasie zróżnicowanej kulturowo; ćwiczenie to mogłoby dostarczyć dowodów na to, że nie każdy uczeń ma takie same preferencje w zakresie postępowania z chorobami.
Innym sposobem wykorzystania wymiaru kulturowego jest zwiększenie „świadomości swojej i innych” poprzez omawianie preferencji w odniesieniu do świadomości własnego tła kulturowego podczas pracy w zespołach wielokulturowych. Szkolenie dotyczące wymiarów kulturowych można by rozpocząć od wypełnienia przez uczestników kwestionariusza. Może to być część ćwiczenia w pracy grupowej, a uczestnicy mogą porównać i skontrastować swoje odpowiedzi.
http://archive.ecml.at/mtp2/icopromo/results/Files_WEB/pag1.html
Poniższe linki zwiększą Twoją świadomość na temat elementów kultury:
Związane z pracą Geerta Hofsteda:
Wywiad z Geertem Hofstedem i jego poglądy na temat wymiaru kulturowego: https://www.youtube.com/watch?v=wdh40kgyYOY
„Wymiary kultury” wg. Hofsteda i Edwarda T. Halla: http://www.ctp.bilkent.edu.tr/~aydogmus/Hofstede_Hall.pdf
Dystans władzy (stopień, w jakim akceptowalne są różnice władzy w społeczeństwie i organizacjach.): http://home.sandiego.edu/~dimon/CulturalFrameworks.pdf.
Więcej informacji na temat “kultury”:
Zasób ‘Elementów kultury’: http://changingminds.org/explanations/culture/elements_of_culture.htm
Pozytywna kultura: Cztery etapy tworzenia pozytywnej kultury, które obejmują poczucie jedności, rozwój poczucia historii, promowanie poczucia przynależności oraz zwiększenie kontaktów: http://changingminds.org/explanations/culture/positive_culture.htm
Zapoznanie się z normami społecznymi, przykłady i konsekwencje: http://changingminds.org/explanations/theories/social_norms.htm
Bezpłatne szkolenie dotyczące świadomości kulturowej online: https://www.culturewise.net/about/cultural-awareness-training-resources/
Podsumowanie niektórych wymiarów kulturowych:
Czas
Monochromia:
- Ważna jest punktualność
- Niezbędne jest zaawansowane planowanie
- Koncentracja na zadaniach w środowisku pracy
Polichromia:
- Spotkania są elastyczne
- Plany mogą ulec zmianie
- Koncentracja na ludziach w środowisku pracy
Kontekst
Wysoki:
- Komunikacja pośrednia
- Mniejsza ilość informacji przekazywana jest za pośrednictwem słowa mówionego
- Ważny jest status mówcy i rozmowy
Niski:
- Komunikacja bezpośrednia
- Wszystkie informacje są wyrażane słowami
- Status mówcy i rozmowy nie jest ważny
Struktura społeczeństwa
Indywidualizm:
- Lojalność wobec grupy nie jest głównym celem
- Ważne wartości to: poczucie własnej wartości, silne ego, wyrażanie siebie i samorealizacja
- Dalsza rodzina nie odgrywa znaczącej roli
Kolektywizm:
- Interesy grupy mają większe znaczenie
- Oczekuje się, że ludzie będą od siebie zależni
- Wymagana jest zgodność z normami i wartościami danej grupy
Kultura niskiego dystansu władzy
Niski dystans:
- Minimalizacja mocy i różnic stanu
- Kwestionowane są osoby na wyższych stanowiskach
- Dalsza rodzina nie odgrywa znaczącej roli
Wysoki dystans:
- Dystans pomiędzy „silnymi” a „mniej silnymi” jest „naturalny”
- Jasne zasady dotyczące zależności i odpowiedzialności władzy
- Hierarchiczne nierówności są postrzegane jako niezbędne dla społeczeństwa i jego dobrobytu
Unikanie niepewności
Niskie:
- Niepewność jest częścią życia
- Mało zasad
- Podejmowanie ryzyka jest pozytywne
Wysokie:
- Niezbędny jest porządek
- Pisemne zasady
- Szansa nie jest pożądana
Wymiary kulturowe dotyczą wartości i preferencji:
Źródło: pixabay.com
Inne projekty finansowane przez Komisję Europejską:
- Projekt Vocal-Medical: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5. Podsumowanie wymiaru kulturowego: http://vocalmedical.eu/glossary/info?module=5#cultural_dimensions_ie.
- Warsztaty w ramach projektu CES&L Podsumowanie wymiaru kulturowego: https://languages4work.eu/
[nextpage title=”Quiz”]
Najnowsze komentarze